Πρόληψη

H πρόληψη της εξάρτησης αφορά σε παρεμβάσεις που αποσκοπούν στον εντοπισμό, περιορισμό και εξάλειψη των αιτιών που συμβάλουν στη γένεση της χρήσης και εξάρτησης από νόμιμες και παράνομες εξαρτησιογόνες ουσίες, καθώς και σε άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές.

Μία αποτελεσματική Στρατηγική Πρόληψης,  οφείλει να στρέψει το βλέμμα τόσο στο άτομο (βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση), όσο και στην κοινωνική διάσταση της χρήσης και των εξαρτητικών συμπεριφορών, για να κατανοήσει κάτω υπό ποιες συνθήκες άτομα κάθε ηλικίας κάνουν χρήση ουσιών, νόμιμων ή παράνομων.

Οι στόχοι μιας Στρατηγικής Πρόληψης που βασίζεται στην ολιστική προσέγγιση που προτείνει το μοντέλο της Δημόσιας Υγείας, πρέπει να είναι μετρήσιμοι και αποτελεσματικοί και να μειώνουν τις επιπτώσεις των εξαρτησιογόνων ουσιών, αλλά και τις πιθανότητες ένα άτομο να οδηγηθεί εξαρχής στη χρήση τέτοιων ουσιών και στην εξάρτηση.  Περισσότερα για τη 'Φιλοσοφία της Πρόληψης' στο σύνδεσμο εδώ.

Για τον οδηγό πρόληψης ο οποίος προτείνει ένα σύνολο κατευθυντηρίων γραμμών, βέλτιστων πρακτικών και κριτηρίων λειτουργίας προγραμμάτων πρόληψης στην Κύπρο, προκειμένου να διευκολύνει και τη διαδικασία έγκρισης από την ΑΑΕΚ πατήστε εδώ και για τα ενημερωτικά έντυπα πρόληψης πατήστε εδώ.

Τα προγράμματα πρόληψης επιδιώκουν:

  • Να ενισχύσουν τα άτομα που δεν κάνουν χρήση να μην δοκιμάσουν εξαρτησιογόνες ουσίες,
  • Να βοηθήσουν όσους δοκίμασαν (πρώτη φορά ή χρησιμοποιούν περιστασιακά) εξαρτησιογόνες ουσίες να διακόψουν τη χρήση και να μην την επαναλάβουν,
  • Να αποτρέψουν την έναρξη ή την εξάρτηση από άλλες συμπεριφορές, όπως ο τζόγος ή η εξάρτηση από το διαδίκτυο.

Για την αντιμετώπιση της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών αλλά και άλλων παραβατικών συμπεριφορών, εφαρμόζονται διάφορες στρατηγικές πρόληψης.

Οι προσεγγίσεις περιβαλλοντικής και καθολικής πρόληψης απευθύνονται στο σύνολο του πληθυσμού, η επικεντρωμένη πρόληψη απευθύνεται σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού οι οποίες ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπείς στην προβληματική χρήση ουσιών, ενώ η ενδεδειγμένη πρόληψη επικεντρώνεται σε άτομα υψηλού κινδύνου.

Οι Ευρωπαϊκές Προδιαγραφές Ποιότητας για την Πρόληψη της Χρήσης Ουσιών (ΕυΠρο)

Οι Ευρωπαϊκές Προδιαγραφές Ποιότητας στον Τομέα της Πρόληψης της Χρήσης Εξαρτησιογόνων Ουσιών (σε συντομία ΕυΠρο), που δημοσιεύθηκαν σε ειδική έκδοση του EMCDDA (2011, 2013), παρέχουν το πρώτο κοινό πλαίσιο αναφοράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την παροχή υψηλής ποιότητας δράσεων πρόληψης.

Οι ΕυΠρο έχουν ομαδοποιηθεί σε έναν κύκλο έργου, τον κύκλο της πρόληψης, με οκτώ στάδια: 1. Εκτίμηση αναγκών, 2. Εκτίμηση πόρων, 3. Διαμόρφωση της παρέμβασης,   4. Σχεδιασμός της παρέμβασης, 5. Διαχείριση και κινητοποίηση πόρων, 6. Υλοποίηση και παρακολούθηση, 7. Αξιολόγηση και 8. Διάχυση και βελτίωση. Διαπιστώθηκε ότι ο κύκλος της πρόληψης αποτελεί τον καλύτερο τρόπο διάρθρωσης των ΕυΠρο, με βάση την ανασκόπηση των υφιστάμενων προδιαγραφών και τις διαβουλεύσεις με επαγγελματίες του χώρου της πρόληψης.

Πέραν αυτών, περιλαμβάνονται και τέσσερα οριζόντια ζητήματα στο κέντρο του κύκλου, τα οποία αναδεικνύουν κάποια θέματα που αφορούν κάθε στάδιο (βλ. Σχήμα 1).

 

Σχήμα 1: Ο Κύκλος της Πρόληψης

 

Ο κύκλος παρέχει ένα υπόδειγμα το οποίο μπορούν να υιοθετήσουν οι επαγγελματίες στην πρόληψη κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση παρεμβάσεων. Αποτελεί, όμως, και ένα απλουστευμένο πρότυπο της δουλειάς που γίνεται στην πρόληψη, το οποίο οι επαγγελματίες του κλάδου θα πρέπει να προσαρμόζουν προσεκτικά στις ιδιαίτερες συνθήκες στις οποίες εργάζονται.

Για την καλύτερη κατανόηση των σταδίων του κύκλου της πρόληψης συστήνεται όπως μελετηθούν οι ακόλουθοι οδηγοί:

Για τον Οδηγό αξιολόγησης των παρεμβάσεων για την πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, ακολουθήστε το σύνδεσμο εδώ.